Gül suyu nedir? Gül suyu nasıl yapılır?

Gül suyu, gül yapraklarını suda demleyerek yapılan elde edilen bir üründür. Gül yağı üretmek amacıyla gül yapraklarının damıtılmasıyla da yan ürün olarak elde edilebilir. Kozmetik ürünlerde, tıbbi ilaçlarda, yiyeceklere aroma vermek amacıyla kullanılır. Bazı bölgelerde dini ve kültürel etkinliklerde de kullanılmaktadır.

Gül suyu nasıl yapılır?

Gül suyu yapımı için uygulanan 2 ana yöntem vardır. Bunlardan ilki kabaca sıcak suda demleme, ikincisi ise distile etmedir.

İlk yöntem prensip olarak oldukça basittir. Gül yaprakları sıcak, ancak kaynama derecesinde olmayan (90 °C civarında) suya konur ve bir süre bekletilir. Bu işlemde kuru veya yaş gül yaprakları kullanılabilir. Yaprakların süzülmesiyle gül yapraklarının renginde, hoş kokuya sahip bir ürün elde edilir.

Evde gül suyu yapımı için bu yöntem tercih edilebilir. Ancak elde edilen gül suyunun çok uzun bir raf ömrü olmayacağı unutulmamalı, ürün eskimeden kullanılmalıdır.

Distilasyon (damıtma) yönteminde ise gül yaprakları damıtma işlemine tabi tutulur. Bunun için özel ekipmanlar ve kullanabilmek için teknik bilgi gerekir. Damıtma yöntemiyle hidrosol, bir diğer deyişle “çiçek suyu” elde edilebilir. Gül suyu bu şekilde de üretilebilir. Endüstriyel üretimde genelde bu yöntem söz konusudur. Damıtma ile elde edilen ürünler daha berraktır ve daha uzun bir raf ömrüne sahiptir.

Evde hakiki gül suyu yapımı

Eğer evde gül suyu yapacaksanız, özel bir ekipman gerektirmeyen ilk yöntemi tercih edebilirsiniz.

Malzemeler

• 1/4 bardak kuru gül yaprağı veya yarım bardaktan biraz fazla taze gül yaprağı
• 5 bardak su

Yapılışı

• Su ve gül yapraklarını küçük bir tencerede karıştırın.
• Üzerini kapatarak ateşi açın, kaynamaya başladıktan sonra ateşi en kısık ayara düşürün.
• Gül yapraklarının rengi hafifleyene, şeffafa yakın bir hale gelene kadar bekleyin. Bu işlem 5 – 10 dakika arası sürer. Daha sonra ateşi kapatın.
• Kapağını açmadan soğumaya bırakın.
• Soğuduktan sonra bir süzgeç veya tülbent yardımıyla suyu süzün.
• Süzdüğünüz suyu tercihen koyu renkli, iyice temizlenmiş cam bir kaba veya şişeye alın.

Buzdolabında saklarsanız evde hazırladığınız gül suyunuz birkaç hafta süreyle dayanacaktır. Buzdolabına koymayacaksanız birkaç gün içinde kullanmanız önerilir.

Hangi gül yaprakları kullanılmalı?

Hangi yöntemi kullanırsanız kullanın, seçeceğiniz gül yaprakları oldukça önemlidir. Kendi bahçenizdeki gülleri kullanacaksanız sabah erken saatte, çiçeklerin en yoğun koktuğu saatte yaprakları toplayabilirsiniz.

Gülleri satın alacaksanız organik, üretilirken kimyasal ilaçların kullanılmadığı gülleri tercih etmeniz önemlidir. Yetiştirme sırasında kullanılacak kimyasal maddeler, hazırlayacağınız gül suyuna da geçecektir.

Gül suyu yapımı için kuru gül yapraklarını da tercih edebilirsiniz.

Gülün ve gül suyunun tarihi

Hoş koku ve görüntüsüyle güller insanlık tarihinde oldukça eskidir. Antik Yunanlılar, Romalılar ve Fenikeliler gül üretimine önem vermiş; buğday, meyve, sebze gibi büyük alanlarda gül yetiştirmiştir. Fosil kayıtlarına göre gülün en az 35 milyon yıldır dünyada olduğu, tarih kayıtlarına göre ise insanlar tarafından 5.000 yıldır yetiştirildiği bilinmektedir.

Anavatanının Orta Asya olduğu düşünülmektedir. Ticaret yolları ile dünyanın farklı bölgelerine dağılmıştır. Geçmişten günümüze aşkın, güzelliği ve savaşın sembolü olarak kullanılmıştır.

Ezilmiş gül yapraklarından damıtma yoluyla elde edilen uçucu esansiyel yağların bir karışımı olan gül yağı geçmişten beri üretilmektedir. Bu işlem sırasında gül suyu da ortaya çıkar ve değerlendirilirdi. Yani gül suyunun tarihi en az gül yağı kadar eskidir.

Parfüm elde etmek amacıyla hoş kokulu çiçek üretiminin tarihi Sasani İmparatorluğu’na kadar dayanır. Distilasyon yöntemiyle gül suyu elde edilmesi işlemi ise, Orta Çağ İslam Dünyası’ndaki Pers ve Arap kimyagerler tarafından geliştirilmiştir.

Gül suyu nerelerde kullanılır?

Gül suyu yiyeceklerde, kozmetik ürünlerde, ilaçlarda ve geleneksel/dini amaçlar ile kullanılabilmektedir.

Yöresel tarifler değişiklik göstermekle birlikte ülkemizde lokum, güllaç, muhallebi, bici bici tatlısı, dondurma ve baklavada kullanılmaktadır.

Orta Doğu mutfağında tatlılarda sıkça kullanılır. Koz helvası, şekerleme gibi ürünler buna örnektir. İran’da çay, dondurma ve kurabiyeye küçük miktarlarda tat vermek amacıyla eklenmektedir. Hindistan’da, birçok tatlıda, yemekte, sütlü ve yoğurtlu içeceklerde kullanılmaktadır. Vanilyanın popüler hale gelmesinden önce Avrupalı ve Amerikalı fırıncılar da birçok üründe yaygın bir biçimde vanilya yerine kullanmıştır.

Gül suyu genellikle hoş kokusu nedeniyle parfümlerde kullanılmaktadır. Krem ve yüz yıkamaya yönelik kozmetik ürünlere de eklenmektedir. Anti enflamatuar özellik göstermesi nedeniyle Egzema ve Gül Hastalığı tedavisine yardımcı olabilmektedir.

Tarihsel kaynaklara bakıldığında gül suyunun İslam, Hinduizm ve Hristiyanlık’ta dini törenlerde kullanıldığı da görülmektedir.